Regulamin Programu Dziennikarstwa Śledczego Fundacji Gazety Wyborczej

1. Mając na uwadze, że dziennikarstwo ma kluczowe znaczenie dla wspierania demokracji w Polsce i całej Europie, a dziennikarstwo śledcze służy w szczególny sposób interesowi publicznemu, aby zwiększać odpowiedzialność i przejrzystość funkcjonowania społeczeństwa, w szczególności władz publicznych, Fundacja Gazety Wyborczej (dalej: Fundacja) stworzyła Program Dziennikarstwa Śledczego (dalej: Program).

2.  Celem Programu jest wspieranie rozwoju i promowanie jakościowego dziennikarstwa śledczego jako odpowiedzi na wyzwania wynikające ze wzrastającej dominacji i internacjonalizacji struktur władzy politycznej, biznesowej i przestępczej, a także zmieniające się modele funkcjonowania mediów w dobie cyfryzacji, pociągającej za sobą osłabienie sytuacji finansowej mediów tradycyjnych.

3.  Cel Programu będzie realizowany poprzez:

a.  finansowanie i dofinansowywanie realizacji materiałów śledczych ważnych dla obywateli i sprzyjających pozytywnej zmianie polskiej rzeczywistości społecznej, politycznej i gospodarczej – dotyczących działalności władz państwowych i samorządowych, instytucji i osób publicznych, podmiotów gospodarczych lub związków wyznaniowych – przeznaczonych do rozpowszechniania w mediach w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej;

b.  wsparcie finansowe pomocy prawnej dla dziennikarzy, przeciwko którym prowadzone będą postępowania sądowe w związku z ich publikacjami z zakresu dziennikarstwa śledczego.

4.  Program finansowany będzie ze środków Fundacji pozyskiwanych zgodnie z Zasadami etycznego finansowania Programu.

1. Finansowanie i dofinansowywanie realizacji materiałów śledczych odbywało się będzie poprzez przyznawanie grantów.

2. Granty wypłacane będą dziennikarzom i redakcjom. Zgłaszane projekty mogą być indywidualne i zespołowe.

3. Granty przeznaczone są dla doświadczonych dziennikarzy mieszkających w Polsce i współpracujących z polskimi mediami. Projekty mogą być realizowane we współpracy z dziennikarzami i mediami z innych krajów.

4. Grant może zostać przyznany na tworzenie materiałów we wszystkich formatach dziennikarskich: artykuły prasowe, filmy dokumentalne, materiały radiowe i wideo, fotoreportaże i książki, podcasty oraz dziennikarskie książki z dziedziny literatury faktu. Dopuszczalne jest łączenie formatów w ramach jednego projektu.

5. Materiały, na których stworzenie przyznawane będą granty, muszą nieść istotną wartość informacyjną i być przygotowane zgodnie ze standardami etycznymi określonymi w Światowej Karcie Etyki Dziennikarskiej.

6. Granty przeznaczone są na finansowanie:

a.  kosztów podróży, diet, wiz, zakwaterowania, tłumaczeń, pomocników/asystentów, dostępu do płatnych baz danych, konsultacji prawnej lub specjalistycznej itp.;

b. wynagrodzeń osób zaangażowanych w tworzenie materiału lub ich pomocników. W przypadku wynagrodzenia dla osób zaangażowanych bezpośrednio w tworzenie materiału dotyczy to tylko osób niezatrudnionych na etacie, chyba że w związku z śledztwem zmuszeni są wziąć bezpłatny urlop w macierzystej redakcji. Maksymalna wysokość wynagrodzenia dla osób zaangażowanych bezpośrednio w tworzenie materiału to mediana miesięcznych zarobków dziennikarza w Polsce, tj. 5500 zł brutto;

c. kosztów produkcji materiału, w tym najem sprzętu, studia, postprodukcja itp. (do 20% kwoty przyznanego grantu);

d. kosztów zakupu sprzętu (do 30% kwoty przyznanego grantu).

7. Warunkiem przyznania grantu jest przedstawienie we wniosku listu intencyjnego od profesjonalnego medium, deklarującego wolę publikacji (rozpowszechnienia) materiału, którego dotyczy wniosek.

8. Przez profesjonalne medium rozumie się, na potrzeby niniejszego regulaminu, tytuł prasowy, program telewizyjny lub radiowy, serwis internetowy, podcast, kanał w mediach społecznościowych, w którym materiały dziennikarskie ukazują się periodycznie, nie rzadziej niż raz na kwartał. Do uznania medium za profesjonalne nie jest konieczna rejestracja w rejestrze dzienników i czasopism.

9. Granty będą przyznawane w rundach. W każdej rundzie łączna kwota środków przeznaczonych na granty wynosić będzie maksymalnie 150 000 złotych. Kwota ta może ulec zmianie decyzją Zarządu Fundacji. W 2021 r. zaplanowano dwie rundy przyznawania grantów. Liczbę rund w kolejnych latach oraz terminy przeprowadzenia poszczególnych rund określa Zarząd Fundacji.

1. Wnioski o grant składa się do Fundacji za pośrednictwem poczty elektronicznej lub formularza udostępnionego na stronie internetowej Programu w terminach określonych w ogłoszeniu o rozpoczęciu rundy. Wnioski złożone po upływie wyznaczonego terminu będą odrzucane.
   
   
2. Doświadczenie dziennikarskie należy udokumentować przykładowymi opublikowanymi (rozpowszechnionymi) już materiałami. W przypadku projektów zespołowych niezbędne jest wykazanie doświadczenia dziennikarskiego co najmniej jednej osoby wchodzącej w skład zespołu.
   
   
3. Każdy wniosek musi zawierać kalkulację kosztów stworzenia materiału, w tym finansowanych z grantu, na podstawie szablonu budżetu.
   
   
4. Każdy wniosek musi wskazywać termin ukończenia prac nad materiałem.
   
   
5. Dziennikarze, którzy wcześniej otrzymali grant z Programu, mogą się ubiegać o niego ponownie po upływie roku od publikacji materiału finansowanego z grantu. W ocenie nowego wniosku uwzględniane będą wyniki uzyskane w poprzednich rundach.
   
   
6. Po wpłynięciu wniosków Fundacja sprawdza, czy zostały dopełnione formalności, i może zwrócić się do wnioskodawców o dodatkowe informacje. Etap weryfikacji trwa 10 dni. O negatywnym wyniku weryfikacji osoby wnioskujące zostaną poinformowane niezwłocznie.

1. W celu zapewnienia najwyższych standardów niezależności Programu oraz jakości materiałów finansowanych w ramach Programu Fundacja powoła Komisję Ekspertów (dalej: Komisja).
   
   
2. W skład Komisji wejdzie 25 osób wybranych przez Fundację, mających wiedzę i doświadczenie w dziedzinie dziennikarstwa, będących przedstawicielami i przedstawicielkami nauki lub cieszących się autorytetem wśród uczestników i uczestniczek życia publicznego.
   
   
3. Zgłoszenia oceniane są dwuetapowo przez niezależną Komisję złożoną z ekspertów w dziedzinie dziennikarstwa oraz następnie przez Jury.
   
   
4. Nazwiska członków i członkiń Komisji zostaną podane do publicznej wiadomości.
   
   
5. Członkowie i członkinie Komisji zobowiązani są zapobiegać w swoim działaniu konfliktowi interesów w celu zapewnienia najwyższych standardów etycznych oraz niezależności i obiektywizmu przy podejmowaniu decyzji.
   
   
6. Członkowie Komisji nie mogą być pracownikami, pracowniczkami ani stałymi współpracownikami lub współpracowniczkami „Gazety Wyborczej”.
   
   
7. Jury składać się będzie z 5 osób, z których 3 wybierane będą spośród członków i członkiń Komisji w drodze losowania w następujący sposób:
   
   
   1. 2 osoby spośród osób posiadających wiedzę i doświadczenie w dziedzinie dziennikarstwa;
      
      
   2. 1 osoba spośród przedstawicieli i przedstawicielek nauki, cieszących się autorytetem uczestników i uczestniczek życia publicznego.
      
      
8. Dodatkowo w skład Jury wejdą 2 osoby wskazane przez Fundację.
   
   
9. Skład Jury będzie anonimowy.

1. Ocena wniosków zgłaszanych w poszczególnych rundach dokonywana będzie na podstawie następujących kryteriów:
   
   
   1. znaczenie tematu dla społeczności i potencjał na rzecz pozytywnej zmiany rzeczywistości;
      
      
   2. aktualność informacji i na ile jest ona nowa lub przedstawiona w nowych okolicznościach;
      
      
   3. oryginalność w porównaniu z poruszanymi powszechnie tematami dziennikarskimi;
      
      
   4. jakość i rzetelność metod śledczych;
      
      
   5. oryginalność i zasięg planowanej publikacji (rozpowszechnienia) materiału;
      
      
   6. wykonalność śledztwa, budżetu i harmonogramu;
      
      
   7. struktura zespołu, w tym jego różnorodność;
      
      
   8.  doświadczenie osób wnioskujących.
      
      
2. Przy przyznawaniu grantów będą również brane pod uwagę:
   
   
   1. zróżnicowanie zgłaszanych projektów pod względem regionu, którego dotyczyć będzie śledztwo, i poruszanej tematyki;
   2. niezbędność grantu do przeprowadzenia śledztwa, biorąc pod uwagę wielkość i kondycję medium, w którym planowana jest publikacja materiału.
      
      
3. Wnioski o grant, które przejdą pozytywnie weryfikację formalną, oceniane będą dwuetapowo.
   
   
4. Pierwszy etap oceny wniosków, dokonany w oparciu o kryteria wskazane w § 5 ust. 1 i 2 powyżej, przeprowadzony zostanie przez Zarząd Fundacji. Zarząd uprawniony jest do powierzenia oceny wniosków osobom trzecim mającym doświadczenie w dziedzinie dziennikarstwa.
   
   
5. W ramach pierwszego etapu oceny wybranych zostanie co najmniej 10 spośród zgłoszonych wniosków. Informacja o odrzuceniu wniosku na pierwszym etapie przekazana zostanie osobom wnioskującym niezwłocznie.
   
   
6. Projekty zakwalifikowane do drugiego etapu oceny przekazane zostaną Jury.
   
   
7. Jury dokona oceny wniosków zakwalifikowanych do drugiego etapu według kryteriów wskazanych w § 5 ust. 1 i 2 powyżej, przyznając poszczególnym wnioskom ocenę punktową. Maksymalna liczba punktów to 100.
   
   
8. Grant przyznany zostanie osobom wnioskującym, których wnioski uzyskają najwyższą ocenę Jury, przy czym liczbę grantów określa wysokość co najmniej 3 grantów, ale nie więcej, niż wynika z limitu (§ 2 ust. 9).
   
   
9. Jury może zdecydować o nieprzyznaniu grantu. Osoby wnioskujące otrzymają informację o przyznaniu lub odmowie przyznania grantu wraz z liczbą zdobytych punktów.
   
   
10. Jury może zdecydować o zmianie wysokości grantu względem kwoty wnioskowanej. W takim przypadku decyzja o przyjęciu grantu należy do osób wnioskujących.
    
    
11. Osoby wnioskujące zostaną poinformowane o decyzji Jury w terminie do 40 dni od upłynięcia terminu składania wniosków.
    
    
12. Fundacja, osoby zaangażowane do oceny wniosków w pierwszym etapie oraz członkowie Jury są zobowiązani do zachowania poufności – przed oceną wniosków, w jej trakcie i po niej.

1. Niniejszy regulamin nie stanowi przyrzeczenia publicznego w rozumieniu kodeksu cywilnego.
   
   
2. Osoby, którym przyznany zostanie grant, w celu jego otrzymania zawierają z Fundacją umowę, która określa wzajemne świadczenia stron.
   
   
3. Osoby, którym przyznany zostanie grant, zobowiązane będą do przedstawienia zestawienia poniesionych kosztów i spis dokumentów potwierdzających te koszty. W przypadku wątpliwości co do rzetelności przedstawionego zestawienia Fundacja będzie uprawniona do żądania udokumentowania poniesionych wydatków w sposób niestanowiący naruszenia tajemnicy dziennikarskiej.
   
   
4. Granty wypłacane będą w dwóch transzach: pierwsza (60%) po zawarciu Umowy, druga (40%) po opublikowaniu materiału i złożeniu dokumentów potwierdzających poniesione wydatki.
   
   
5. Grant wypłacany jest w złotych polskich na rachunek bankowy prowadzony w polskim banku wskazany przez osoby wnioskujące. Wszelkie opłaty bankowe za płatności międzynarodowe ponosi Fundacja Gazety Wyborczej, z wyjątkiem różnic wynikających z kursów wymiany walut.
   
   
6. Osoby, którym przyznany zostanie grant, mogą uzyskać wsparcie merytoryczne na etapie prowadzenia śledztwa lub tworzenia materiału dziennikarskiego od członków lub członkiń Komisji. Zakres wsparcia oraz wskazanie osób je udzielających określa umowa, o której mowa w § 6 ust. 2 powyżej.
   
   
7. Każdy materiał dziennikarski opublikowany w wyniku dofinansowania w ramach Programu musi zawierać wyraźną wzmiankę o wsparciu z Programu Dziennikarstwa Śledczego Fundacji Gazety Wyborczej.
   
   
8. Przyznanie grantu nie wyklucza możliwości publikacji (rozpowszechnienia) części lub całości materiału powstałego przy wsparciu Programu przez osoby wnioskujące w inny sposób niż w profesjonalnym medium pod warunkiem, że nie będzie to jedyna forma jego udostępnienia.

1. Wsparcie finansowe pomocy prawnej dla osób, przeciwko którym wszczynane będą postępowania sądowe, skierowane będzie przede wszystkim do osób, które stworzyły lub opublikowały materiały powstałe przy wykorzystaniu grantu przyznanego w ramach Programu.
   
   
2. W wyjątkowych przypadkach Fundacja uprawniona jest do przyznania wsparcia finansowego pomocy prawnej autorom lub wydawcom innych materiałów dziennikarskich z zakresu dziennikarstwa śledczego.
   
   
3. O przyznaniu i wysokości przyznanego wsparcia finansowego decyduje Zarząd Fundacji.
   
   
4. Zarząd może zwrócić się o ocenę zasadności udzielenia wsparcia do Komisji albo jej poszczególnych członków lub członkiń, jak również do specjalistów z zakresu prawa mediów. Osoba wnioskująca o udzielenie wsparcia wyraża zgodę na zwrócenie się przez Zarząd Fundacji o taką ocenę.

Zatwierdzony przez Zarząd Fundacji w dniu 09.09.2021 roku.